Lúc trời tờ mờ sáng, sương bắt đầu rơi nhanh một lúc. Dù chỉ là hơi sương, nhưng chừng ấy cũng đủ để khiến cho những mái nhà lô xô, những cành lá trong khu vườn ướt đẫm và lấp loáng ánh nước. Mấy ngọn đèn đường cũng đã tắt từ lâu, khung cảnh mỗi lúc một sáng rõ dần. Dọc theo con ngõ chạy quanh co, những ngôi nhà và hàng quán hiện ra im lìm, nhấp nhô như một dãy tường thành thời trung cổ. Đường sá hãy còn vắng tanh, nhưng chỉ chừng ít phút sau, đã có thể nghe thấy tiếng cửa xếp rít lên từ các ngôi nhà, tiếng người nói chuyện và đi lại ngoài đường lao xao. Những âm thanh sôi động và quen thuộc của một ngày mới.
Từ
đầu con ngõ, người bán bánh mỳ trong chiếc áo bảo hộ lao động cũ sờn bổng đâu
xuất hiện như mọc từ dưới đất lên. Anh ta vừa gò lưng đạp chiếc xe đạp lăn bánh
chậm như rùa, vừa nghển cổ cất lên những tiếng rao vang vang, đều đặn.
-
Bánh Mỳ…nóng giòn…đây!...
Trước
cửa ngôi quán sửa xe hãy còn đóng im ỉm, có mấy đứa trẻ mang đồng phục và cặp
sách đang đứng ngồi lố nhố. Dường như đã thành thông lệ, sáng nào chúng cũng tụ
tập ở đây để đợi nhau đi học. Trong lúc chờ cho đông đủ, chúng vừa sôi nổi tán
chuyện vừa í ới gọi tên nhau không ngớt. Gần đó, từ nồi nước dùng đang bốc khói
nghi ngút của ngôi hàng phở, một mùi thơm
thơm tỏa ra ngạt ngào, quyến rũ. Bà chủ quán tóc búi cao, đon đả mời
chào, trong khi tay thì vẫn không ngừng thoăn thoắt thái thịt và chần thêm hành
để tra vào tô cho khách. Tọa lạc ngay ngã ba là hàng chè chén của cụ Chuẩn,
khách khứa lúc này đã tụ họp xôm tụ. Người ta ngồi uống nước và hút thuốc, còn
các cụ ông thì quây quần một chỗ với nhau để đánh cờ tướng. Quanh chiếc bàn con
con được làm từ một tấm ván ép sơ sài, các cụ ngồi chơi cờ, các cụ tranh luận,
rồi thì tiếng rít thuốc lào sòng sọc, tiếng quân cờ đập vào nhau chan chát vang
vọng khắp cả con ngõ.
Lúc này trước cổng nhà trọ, Hải Dương đang đứng tập
thể dục một mình. Giống như con phố nhỏ mà mình đang ở, chàng cũng chỉ vừa mới
thức dậy cách đây được một lúc. Chàng vươn vai, rồi vừa tập vài động tác nhẹ
nhàng vừa lơ đãng ngắm nhìn mọi thứ xung quanh với một ánh mắt vừa xa lạ, vừa thân
quen. Cái cảnh tượng ấy giống như một bức tranh hiện thực sống động, nó luôn
mang đến cho chàng những cảm xúc khác nhau, tùy thời điểm, góc nhìn hay tâm trạng.
Kể cũng lạ, cái nhịp sống mà bề ngoài tưởng chừng vẫn diễn ra êm đềm ấy, kỳ thực
là dòng chảy bên trong luôn đổi thay và chuyển động không ngừng. Trong sân nhà trọ,
chỗ cái vòi nước được làm bằng đồng thau sáng bóng, Long đang ngồi chồm hổm để
đánh răng. Chiếc bàn chải đo đỏ trong tay anh chàng cứ liên tục đưa qua đưa lại,
khiến những đám bọt trắng xóa trào ra cả hai bên mép nom ngồ ngộ. Đánh răng
xong, Long cầm cái ca nhựa đựng đầy nước, vừa súc miệng òng ọc vừa phun phì phì
như một con trăn gió. Bữa nay Long học buổi sáng, vì vậy mà anh phải dậy sớm để
còn kịp đến trường.
Hải Dương đứng ở cổng thêm một lúc rồi quay trở vào
trong sân. Vừa khi ấy thì bắt gặp Long từ trong nhà dắt xe máy đi ra. Anh chàng
đã kịp ăn mặc chỉnh tề và tóc tai gọn gàng như một tài tử sân khấu.
- Trưa nay cậu cứ đi ăn một mình nhé. Học xong mình
còn phải đến nhà người quen một lúc… Không cần phải đợi mình đâu! – Long vừa
nói vừa nghiêng người, tranh thủ ngắm nghía bộ ria được tỉa tót khá đẹp của
mình trong chiếc gương chiếu hậu.
- Được rồi! – Hải Dương gật đầu - Rồi chờ cho Long
ra khỏi cổng và nổ máy, anh từ từ đóng cánh cổng lại.
Ngôi
nhà thuê trọ của Long và Hải Dương nằm nép mình lặng lẽ dưới bóng những cây sấu già xanh tốt. Theo người chủ
nhà kể lại, những cây Sấu này đã được trồng từ sơ đời cụ nội của ông còn sống.
Ông nói rằng, ngay từ hồi còn nhỏ xíu, ông đã nhìn thấy chúng có mặt ở đây rồi.
Năm tháng trôi qua, cây mỗi ngày một lớn, nổi u nổi sần và những tán lá thì cứ
thế tỏa rộng thêm ra. Chỗ này vốn là nơi ở cũ của nhà chủ, bây giờ họ xây nhà mới, vì vậy mà dành ra để
cho khách thuê trọ. Căn nhà nhỏ có ba gian, hai phòng ngủ và một phòng khách
chính giữa. Kể từ khi hai chàng sinh viên Luật chuyển đến đây vào mùa hè năm
ngoái, họ đã biến căn phòng khách trở thành phòng học chung cho cả hai, nội
thất trong nhà cũng được thay đổi cho khác đi. Phía trước nhà có một khoảng sân
nhỏ được vây kín bởi những bức tường gạch xây cao gần quá đầu người. Một không
gian ấm cúng, yên tĩnh và hoàn toàn khép kín. Nơi góc sân, dưới gốc cây sấu lớn
nhất có một cái bệ bằng xi măng, sẵn tiện Long để lên đó một đôi tạ tay để mỗi
khi rỗi lại ra đấy tập luyện và thư giãn gân cốt. Thi thoảng buồn tình, anh
chàng cũng ra đấy ngồi chống cằm suy nghĩ, dáng điệu gầy gò và khổ hạnh như một
vị triết gia. Cũng có lúc cậu ta ôm cây guita cũ, rồi vừa gẩy đàn vừa hát nghêu
ngao những bản tình ca dang dở bằng một chất giọng khàn khàn đặc trưng nhưng
chất chứa đầy tâm trạng.
Ở đây vốn yên tĩnh, con
ngõ nhỏ trước nhà thường ngày cũng ít người lại qua. Vào buổi tối càng trở nên
vắng vẻ hơn, hàng quán chỉ mở đến 9 giờ tối, sau đó thì đóng cửa, đèn nhà ai nấy
rạng. Vì cách xa đường phố chính đến vài trăm mét, khu vực này nom giống như
một ngôi làng nhỏ ở nông thôn hơn là thành phố. Các con ngõ được kết nối và
thông nhau như một bàn cờ, các ngôi nhà cũng được đánh số, tuy nhiên vì sự quản
lý của cơ quan chức năng vẫn còn chưa thống nhất, cho nên người lạ đến đây
nhiều khi cũng rất khó để tìm cho đúng địa chỉ nhà. Chính vì cái vị trí địa lý đặc
biệt ấy mà khu phố đã mặc nhiên hình thành một nếp sống riêng biệt, hoàn toàn
tương phản với những gì gọi là văn minh, náo nhiệt ở ngoài kia: Không lộng lẫy
đèn màu, không cửa hiệu sang trọng, cũng chẳng có quán hàng xập xình suốt sáng
thâu đêm.
Cách căn nhà trọ nhỏ
xinh của hai chàng sinh viên một khu vườn là ngôi biệt thự ba tầng của nhà chủ
mới xây, bề thế và kín cổng cao tường. Đó là một tòa nhà màu vàng, được xây
theo phong cách Âu Châu, với những mái vòm uốn cong và những khung cửa chớp màu
xanh da trời. Mỗi khi nhà có khách, chú chó Becgie vện vàng to như một con bê
lại lao ra sủa ông ổng, khiến cho khách dù có cứng bóng vía đến mấy cũng không tránh
khỏi phải một phen giật mình kinh sợ. Khu vườn mà chúng ta đã nói đến được
trồng toàn những bưởi Diễn, hồng xiêm và táo giống mới. Chủ nhà là một người ham
lao động, vì vậy mà ngay giữa thành phố chật hẹp, ông vẫn dành ra được một
khoảnh đất xinh xắn như vậy để mà trồng cây và trổ cái tài làm nông khéo léo
của mình. Hễ cứ lúc nào rảnh là người ta lại nhìn thấy ông lúi húi ngoài vườn
với điếu thuốc cháy dở trên môi: Ông vun xới cho mấy gốc cây ăn trái, ông bắt
sâu, bẻ cành, tỉa lá để cho chúng được ra hoa đậu quả nhiều hơn. Vì vậy mà người
ta có thể nhìn thấy ở nơi đây một lúc hai cái khung cảnh nông thôn và phố thị
cùng hiện diện. Ngăn cách khoảng sân và
khu vườn với nhau là một bức tường thấp lấm tấm rêu xanh. Dọc theo bức tường
ấy, những chậu cảnh bằng sứ được chăm sóc tỉ mỉ đặt ngay ngắn. Tùng phụ tử ôm
ấp, cây lớn vươn cao tựa như đang chở che, bao bọc lấy cây con phía dưới. Cạnh
đó là cây Thường Xuân xanh tốt, rồi đến hoa Lan Ý trắng muốt, ý nhị phô ra từ
đám lá xanh rì, như đang muốn đua sắc cùng với những đóa hồng đỏ thắm rung
rinh.
Ông cụ Hồng chủ nhà
năm nay bước sang tuổi sáu lăm, mái tóc pha sương đã bạc trắng nửa mái đầu. Hồi
trẻ ông cụ đi bộ đội, đóng quân ở mãi tận miền Quảng Trị nắng gió, nghe đâu là
giáp ranh với biên giới nước Lào thì phải. Thời gian về sau, ông còn phục vụ ở
nhiều đơn vị khác nhau trong cả nước, rồi chuyển dần ra Bắc, mãi cho đến tận
ngày phục viên. Những năm tháng trong quân ngũ đã tôi luyện cho ông một sức vóc
dẻo dai, khỏe mạnh. Người ông cao lớn, vai rộng và xuôi như vai gấu, tác phong
hoạt bát, nhanh nhẹn. Mỗi khi ông nói hay cười, người ta lại thấy chiếc răng
bọc vàng nơi khóe miệng lấp lóa, nom vừa sang, vừa điệu đà như một bậc trưởng
giả thời nay. Cuộc sống chiến trường đã tạo cho ông Hồng hai thói quen khó bỏ:
Ấy là hút thuốc và nói to. Mỗi lần như vậy ông mua cả cây thuốc lá, đem về cất
kỹ trong ngăn tủ rồi cứ thế lấy ra hút dần. Loại thuốc mà ông hay hút là “Thăng
Long” mềm, có vỏ bao màu vàng và in hình cột cờ Hà Nội đặc trưng. Cũng vì hút
thuốc nhiều, thi thoảng ông lại ho sù sụ, nhất là mỗi khi tiết trời trở lạnh.
Bà vợ ông là một bà lão người nhỏ thó nhưng khó tính, cứ dọa và bắt ông phải bỏ
thuốc lá với đầy đủ lý do thuyết phục nhất trần đời. Nể lời vợ, ông cứ hứa, lần
lữa mãi nhưng sau rồi đâu lại hoàn đấy.
Giống như mọi thứ khác
ở trên đời, tình cảm cũng không phải là cái thứ gì đó bất di bất dịch. Chính vì
vậy mà cái người đàn ông được tôi luyện từ kỷ luật thép quân đội ấy đôi khi
cũng là một con người đa sầu đa cảm. Vài lần vô tình mở cửa sổ, Hải Dương lại
nhìn thấy ông lão ngồi trước sân với một vẻ mặt âm thầm, ánh mắt đượm buồn, lão
nhìn ra ngoài vườn và lặng lẽ hút thuốc. Những lúc nấy, nom lão già hẳn đi, lưng
thì còng xuống, toàn thân bất động như một pho tượng được tạc bằng đá. Những
nếp nhăn trên vầng trán rám nâu của ông hằn sâu, ánh mắt già nua càng trở nên
thăm thẳm. Lão đang suy nghĩ về đời mình, một cuộc đời ba chìm bảy nổi với đầy
đủ những cung bậc đắng cay pha lẫn ngọt bùi. Lão nhớ đến đứa con gái lớn đi
xuất khẩu lao động bên Đức đã lâu, nay đã lấy chồng và định cư ở hẳn bên đó. Là
đứa con có hiếu, nó gửi tiền về cho bố xây nhà và tiêu xài, nhờ thế mà đời sống
gia đình lão cũng trở nên khấm khá hơn trước. Đến giờ này, cuộc đời lão coi như
cũng đã được nhàn nhã và sung sướng phần nào. Nhưng cuộc sống con người ta thì
chẳng bao giờ cho hết lo cả. Lão vẫn còn nhiều thứ để lo lắm. Cô chị đầu coi
như đã an phận, nhưng cô con gái thứ hai năm nay đã ngoài ba mươi tuổi nhưng vẫn
ở với bố mẹ mà chưa chịu đi lấy chồng. Con gái lớn như bom nổ chậm trong nhà,
nhưng thương con, ông mở một cửa hiệu nhỏ trước nhà để cho nó làm nghề uốn sấy
tóc ở đó. Cậu con trai út thì đang học đại học, chưa đi làm và cũng chưa yên bề
gia thất. Ở cái tuổi này, ông đâu còn muốn nhìn thấy những sự dang dở nữa, điều
mà ông mong muốn là mọi chuyện đều phải được an bài theo ý chúa. Nghĩ đến đây,
ông lão rít một hơi thuốc thật sâu, ánh mắt đờ đẫn nhìn theo làn khói trắng bay
là là ra ngoài vườn, vẩn vơ, len lỏi giữa những đám lá hồng xiêm xanh nõn đang
vươn lên tua tủa.
Mỗi tháng hai lần, ông
lão lại bơm nước sang cái bể trên nóc nhà trọ. Thường thì vào buổi chiều chủ
nhật, ông đứng trên cái ban công tầng hai được trang trí khá đẹp của nhà mình
và gọi với sang bằng một giọng ồm ồm như sấm:
- Long ơi! Chuẩn bị
bơm nước nhé!
Cái bể con con chỉ độ
ba khối nước, vì vậy mà bơm một lúc là đầy. Chừng nửa tiếng đồng hồ sau, ông cụ
lại cất tiếng hỏi:
- Long ơi! Đã đầy chưa
để cắt?
Lúc ấy, anh chàng Long
lại lớn tiếng đáp:
- Được rồi!... Bác cắt
đi ạ!
Lần nào mà họ quên, lỡ
để cho nước chảy tràn ra thì ông lão vội vàng rút máy bơm, rồi vừa hớt hơ hớt
hải chạy sang vừa luôn mồm kêu khổ. Ngước cặp mắt hum húp nhìn dòng nước chảy
xối xả từ cái bể ra như một con đập tràn, ông lão dậm hết chân nọ sang chân
kia, xuýt xoa như người bị đứt tay:
- Giời là giời!...Khổ
ơi là khổ!... Chảy hết bao nhiêu là nước của tôi rồi!...
Rồi ông quay sang nhìn
họ, giơ ngón tay lên, mặc cả:
- Hôm nào các cậu phải
đóng thêm tiền nước đấy nhé!
Năm thì mười họa, phải
có công buổi gì cần thiết lắm thì ông Hồng mới miễn cưỡng rời khỏi cái dinh cơ
đồ sộ của mình để đi xa. Còn thì rảnh rỗi, ông chỉ quẩn quanh trong xóm hoặc sang
quán chè chén đối diện của cụ Chuẩn ngồi uống nước, gù lưng đánh cờ và tán gẫu
với các cụ già khác trong ngõ. Nói chung, đó là nếp sống lành mạnh của một quân
nhân, kỷ luật và giản dị, ngoại trừ hai nhược điểm là nghiện thuốc lá và nói to
như đã kể trên.
Hằng
tháng, nếu đến hạn thu tiền nhà mà khách vẫn chưa kịp đóng thì ông cụ lại sang
đòi. Vẫn là cái giai điệu quen thuộc ấy, ông cầm tờ giấy có ghi những con số
nguệch ngoạc trên tay, thất thểu bước vào nhà với một vẻ mặt đầy thiểu não.
-
Các anh đâu rồi?...Đã có tiền chưa? Thanh toán tiền nhà đi nào!... Bà lão nhà
tôi đang nhắc đấy! – Ông cụ vừa nói vừa đưa những ngón tay đen đúa thô kệch lên
đầu gãi gãi. Bao giờ cũng vậy, ông cứ đưa bà vợ mình ra để mà hù dọa và làm
bình phong như thế.
Long giả tảng như không nghe thấy, rồi với một
thái độ xu nịnh không chút dấu diếm, anh chàng nắm lấy cổ tay ông lão, nói:
-
Bác Hồng à! Căn biệt thự của bác đẹp và sang trọng thật đấy! Cứ sừng sững như
là một pháo đài ấy…Lắm lúc cháu cứ đứng ngắm mãi mà không biết chán mắt. Thật
chẳng khác nào cơ ngơi của một đại địa chủ hay quan lớn thời xưa cả!...
- Chuyện! – Ông cụ phổng mũi, hai con mắt hấp
háy vì cảm động.
Ngất
ngây vì những lời khen có cánh của Long, lão vịn tay ngồi xuống ghế, che miệng
ho khục khặc vài tiếng rồi bắt đầu hào hứng kể:
–
Các anh biết không?…Hồi xây dựng ngôi nhà này…tôi phải mất bao nhiêu là công
sức…Vật liệu thì nhất định phải tìm mua cho được những loại tốt nhất trên thị
trường. Hao tốn tiền muôn bạc tỉ cơ đấy!...
Về
đến nhà, ông lão chắp hai tay ra sau lưng, đi đi lại lại không biết bao nhiêu
là bận trong sân. Rồi với một vẻ hãnh diện không thể nào dấu diếm, lão đưa cặp
mắt ông chủ mà ngắm nhìn suốt một lượt cái cơ ngơi xinh đẹp của mình. Lão đứng
giữa sân, khum khum bàn tay che ngang hàng lông mày, nheo mắt nhìn lên cái bóng
đèn ốp trần ở tận tầng ba, cái mái ngói nhô ra cong cong như một cánh buồm đang
lướt sóng…vẻ đắc ý lộ rõ trên khuôn mặt. Thường thì những lúc ấy ông sẽ quên
đòi tiền nhà. Nhưng chỉ vài hôm sau, ông lão lại lò dò sang.
Với
một thái độ ngượng ngùng, lão nói mà mặt cứ nghệt ra:
-
Hai cậu thông cảm cho!... Tôi thì thế nào cũng được. Kể cả hai cậu có nợ tôi
vài, ba tháng tiền nhà cũng chẳng sao. Vì tôi vốn rất quý hai cậu mà. Nhưng
ngặt nổi bà lão nhà tôi, dù sao cũng là đàn bà, bà ấy keo kiệt và dữ dằn lắm!…
Có khi còn dữ hơn cả con Phốc nhà tôi ấy chứ!… – Ông lão đặt tên cho con chó
Becgie nhà mình là Phốc.
Dù sao thì hoãn binh cũng không phải là cái kế lâu dài, vả lại để khỏi phải nghe mãi cái giai điệu chẳng mấy vui tai ấy, họ chỉ còn có cách đóng ngay tiền nhà (dù phải vay mượn ở đâu đó) để tống tiễn ông lão ra về.
